Πώς θα κρατήσεις σε φόρμα τη ζωή της μπαταρίας του laptop!

Η μπαταρία του laptop είναι το εξάρτημα που, κατά πάσαν πιθανότητα, θα χαλάσει πριν από οτιδήποτε άλλο. Εκτός από περιπτώσεις ατυχήματος, η μπαταρία είναι αυτή που θα χαλάσει πρώτη, καθώς πλέον τα πάντα σε ένα laptop είναι τύπου “solid state”, από τον επεξεργαστή και τις μνήμες μέχρι τον σκληρό δίσκο, που πλέον είναι SSD. Υπάρχει τρόπος να φροντίσεις τη μπαταρία και να αυξήσεις τη ζωή της σε βάθος χρόνου; Σε αυτό το άρθρο, εξηγούμε το πώς λειτουργεί μια μπαταρία laptop, ποιες συνήθειες είναι αυτές που βλάπτουν την υγεία της, αλλά και τι μπορείς να κάνεις για να την διατηρήσεις σε καλή κατάσταση για πολλά χρόνια.

Μπαταρία: πώς δουλεύει, πώς χαλάει

Εδώ και χρόνια, οι μπαταρίες των laptops (και όχι μόνο) είναι τεχνολογίας «ιόντων λιθίου» – χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχει υπάρξει πρόοδος στην τεχνολογία, όλα αυτά τα χρόνια! Όπως όλες οι μπαταρίες, στο εσωτερικό τους έχουν μια άνοδο (-) και μια κάθοδο (+). Η άνοδος κατασκευάζεται από γραφίτη (άνθρακα), ενώ η κάθοδος από το πιο εξωτικό οξείδιο λιθίου κοβαλτίου. Χωρίζονται από ειδική διαχωριστική μεμβράνη και συνδέονται με ηλεκτρολύτη σε μορφή τζελ. Στην εκφόρτιση, τα ιόντα λιθίου κινούνται από την άνοδο προς την κάθοδο, αποδεσμεύοντας ηλεκτρόνια και παράγοντας τάση. Στη φόρτιση, αντιθέτως, στη μπαταρία εφαρμόζεται αντίστροφη τάση μεγαλύτερη από αυτήν που παράγει η ίδια η μπαταρία. Τα ιόντα λιθίου αναγκάζονται να κινηθούν προς την άνοδο, αποθηκεύοντας έτσι ενέργεια.

Η φθορά της μπαταρίας οφείλεται στη φόρτιση. Τα ιόντα λιθίου πρέπει να ενσωματωθούν στη μοριακή δομή της ανόδου, όμως κάποιες φορές προσκρούουν στην επιφάνεια και σταματούν εκεί. Με διαδοχικούς κύκλους φόρτισης–εκφόρτισης, ιόντα λιθίου συσσωρεύονται στην επιφάνεια σε μορφή μεταλλικού λιθίου, σχηματίζοντας δενδρίτες (δομές που μοιάζουν με ρίζες), οι οποίοι δεν μπορούν να διαλυθούν με την εκφόρτιση. Έτσι, σιγά σιγά μειώνονται τα ελεύθερα ιόντα λιθίου τα οποία συμμετέχουν στην αποθήκευση ενέργειας, ενώ η μπαταρία φουσκώνει, λόγω του μεγαλύτερου όγκου των δενδριτών. Αν οι δενδρίτες ξεπεράσουν το κρίσιμο μέγεθος, όμως, μπορεί να τρυπήσουν τη διαχωριστική μεμβράνη και να έρθουν σε επαφή με την κάθοδο, βραχυκυκλώνοντας εσωτερικά τη μπαταρία – οπότε μπορεί να προκληθεί μέχρι και έκρηξη.

Πώς μπορώ να επεκτείνω τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας

Η ερώτηση είναι παγίδα: δεν μπορείς να επεκτείνεις τη ζωή της μπαταρίας. Μπορείς όμως να μειώσεις τη φθορά της, επιτρέποντάς της να λειτουργεί για περισσότερο. Αν μία μπαταρία είναι ήδη φθαρμένη, δεν υπάρχει διαδικασία που θα αναστρέψει τη φθορά.

Με βάση αυτό, υπάρχουν μερικά πράγματα που επιταχύνουν τη φθορά μιας μπαταρίας:

• Φόρτιση με υψηλή τάση

• Υπερβολική θερμοκρασία

• Συνεχής φόρτιση

• Εξαναγκασμένη φόρτιση πάνω από το 100%

• Ολική εκφόρτιση

• Υψηλή κατανάλωση, εξαναγκασμένη εκφόρτιση, βραχυκύκλωμα

• Γρήγορες εναλλαγές φόρτισης–εκφόρτισης

Αντιθέτως, οι συνήθειες που επιβραδύνουν τη φθορά στη μπαταρία είναι:

• Αργή φόρτιση

• Σταθερή θερμοκρασία

• Φόρτιση που δεν ξεπερνά το 80% της ονομαστικής χωρητικότητας

• Εκφόρτιση που δεν πέφτει κάτω από το 20% της ονομαστικής χωρητικότητας

• Ομαλή εκφόρτιση χωρίς απότομες διακυμάνσεις

• Αποθήκευση στο 50%

Το μεγαλύτερο battery-killer

Ίσως το φαντάζεσαι ήδη. Αυτό είναι το να έχεις το laptop συνδεδεμένο στο τροφοδοτικό συνεχώς, για μέρες, μήνες, χρόνια. Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το laptop ως υπολογιστή γραφείου, αλλά όταν χρειαστεί να τον αποσυνδέσουν (ή πέσει το ρεύμα), διαπιστώνουν πως η μπαταρία πλέον κρατάει… 5 λεπτά.

Ευτυχώς, στα σύγχρονα laptops, το σύστημα φόρτισης διακόπτει τη φόρτιση στο 100%, ενώ σε πολλά laptops καλών κατασκευαστών, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει το όριο στο οποίο θα σταματά η φόρτιση. Η συνηθισμένη επιλογή είναι να σταματά στο 80% και να ξεκινά όταν πέσει κάτω από το 60% – ενόσω το laptop παραμένει συνδεδεμένο στην τροφοδοσία.

Στα παλαιότερα μοντέλα, στα οποία η μπαταρία αφαιρείται εύκολα, μπορείς να τη φορτίσεις περί το 60% και να την αφαιρέσεις τελείως. Βάζοντας μια υπενθύμιση κάθε 3-6 μήνες, να την συνδέεις και να την φορτίζεις πάλι μέχρι το 60%, η μπαταρία μπορεί να μείνει σε καλή κατάσταση για πολλά χρόνια.

Πώς να εξοικονομήσω μπαταρία;

Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι άμεσα συνδεδεμένη και με την φθορά της μπαταρίας. Εξοικονομώντας ενέργεια, η μπαταρία αποφορτίζεται πιο αργά και ομαλά. Για να μειώσεις την κατανάλωση, τα λειτουργικά συστήματα (Windows, macOS) έχουν προφίλ χαμηλής κατανάλωσης, στα οποία μειώνεται η ταχύτητα του επεξεργαστή και του δίσκου, αποφεύγεται η χρήση εξωτερικής GPU, όπου υπάρχει. Επιπροσθέτως μπορείς να απενεργοποιήσεις Bluetooth και Wi-Fi, αν δεν είναι απαραίτητα. Όμως, η μεγαλύτερη κατανάλωση είναι… η οθόνη! Απλά μειώνοντας τη φωτεινότητα της οθόνης στο 50%, η συνολική κατανάλωση πέφτει δραματικά.

Μπαταρία με διάρκεια πολλών ετών

Τελικά, όσο περισσότερο χρησιμοποιείς τη μπαταρία, τόσο φθείρεται. Αν χρησιμοποιείς το laptop συχνά εκτός σπιτιού, οι συνεχείς φορτίσεις και εκφορτίσεις θα τη φθείρουν και δεν υπάρχει κάτι άλλο για να μειώσει τη φθορά (πέραν των προαναφερθέντων). Τώρα που έμαθες τα πάντα για τη μπαταρία του laptop σου, δες και πώς θα αναθαθμίσεις το γερασμένο σου laptop, αλλά και πώς θα φροντίσεις το laptop σου για να είναι για πάντα σαν καινούριο!